Ijtimoiy tarmoqlarda tarqalayotgan xabarlarga ko‘ra, quloqchinlardan noto’g’ri foydalanish 3-4 yilda karlikka olib kelmoqda.
Factchecknet.uz ushbu xabarning haqiqatga qanchalik mos kelishini tekshirib ko’rdi.
HUKM: HAQIQAT
“Hear Canada”ga ko‘ra, naushniklar va quloqchinlar eshitish qobiliyatiga zarar etkazishi mumkin. Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti (JSST) hisob-kitoblariga ko‘ra, 12 yoshdan 35 yoshgacha bo‘lgan kishilarning qariyb 50 foizida naushniklar orqali baland tovushlarning uzoq vaqt va haddan tashqari ta’siriga ushrash tufayli eshitish qobiliyatini yo‘qotish xavfi bor. Bu smartfonlar kabi shaxsiy qurilmalar orqali musiqa yoki podkastlarni tinglash keng tarqalganligi bilan bog‘liq. Eshitish qobiliyatini yo‘qotish xavfi darajasi baland tovushlarning ta’siri darajasi, davomiyligi va chastotasiga bog‘liq. Xavfni kamaytirish uchun amalga oshirilishi kerak bo’lgan ishlar:
- Shovqinni bartaraf etuvchi naushniklardan foydalaning. Ba’zi odamlar atrofdagi baland shovqin tufayli eshitish vositalarining ovozini oshirish kerak deb o‘ylashlari mumkin. Atrofingizdagi shovqinni bostirish uchun naushniklar ovozini oshirmaslik maqsadida shovqinni bekor qiluvchi minigarnituralardan foydalaning. Passiv shovqinni bekor qiluvchi yoki shovqin izolyatsiya qiluvchi minigarnituralar atrof-muhit shovqinini jismonan to‘sib qo‘yadi, faol shovqinni bekor qiluvchi minigarnituralar esa atrof-muhit shovqinini bekor qiladigan fazali teskari ovoz hosil qiladi. Bu sizga ovoz balandligini past darajada ushlab turishga yordam beradi, shu bilan birga ovozni aniq eshitasiz ham.
- Ovoz balandligini nazorat qiling. Bu juda oddiy: audio qurilmangizning ovozini pasaytiring. Tovushni maksimal ovoz balandligining 60% idan ko‘p bo‘lmagan darajada tinglash tavsiya etiladi. Agar ovoz balandligini yetarlicha past qilib qo‘yish mumkin emas deb hisoblasangiz, minigarniturangizda alohida ovoz balandligini boshqarish moslamasi bor yoki yo‘qligini tekshiring.
- Tinglashlar orasida tanaffus qiling. Eshitish qobiliyatini yo‘qotish xavfini kamaytirish uchun tinglashlar orasida tanaffuslar ham qilishingiz mumkin. Qanchalik baland ovozda musiqa tinglasangiz, quloqlaringizga zarar yetishi ehtimoli shunchalik yuqori bo‘ladi. Naushniklar orqali tinglagan har 30 daqiqada 5 daqiqalik tanaffus qilish tavsiya qilinadi.
- Ovoz chegarasini o‘rnating. Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti ma’lumotlariga ko‘ra, dam olish paytida shovqinni haftasiga 40 soatdan ko‘p bo’lmagan vaqt davomida 80 dB ostida saqlash kerak.
Televizorlar yoki smartfonlar kabi ba’zi qurilmalar ovoz balandligi chegarasini o‘rnatishga imkon beradi. Ovoz balandligi chegarasini o‘rnatishingiz mumkinligini bilish uchun qurilmangiz qo‘llanmasini yoki sozlamalarini tekshirishingiz mumkin.
iPhone’da siz Sozlamalar > Ovoz va tebranishlar > Eshitish vositasi xavfsizligi’ga o’tishingiz mumkin. Bu erda siz “Loud Sounds” funksiyasini yoqishingiz va ovoz balandligini tavsiya etilgan 80 dB ga o‘rnatishingiz mumkin. Sizning iPhone eshitish vositasi ovozini tahlil qiladi va belgilangan desibel darajasidan oshgan tovushlarni kamaytiradi.
Eshitish qobiliyatiga ta’sir qiladigan darajada uzoq vaqt davomida baland ovozli eshitish vositasini tinglayotgan bo‘lsangiz, bildirishnomalarni olish uchun “Eshitish vositasi bildirishnomalari”ni yoqishingiz mumkin. Sizning iPhone minigarniturangiz audio darajasini o‘lchaydi va Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti tomonidan o‘rnatilgan xavfsiz tinglash ko‘rsatmalariga asosan tavsiya etilgan 7 kunlik chegaradan oshib ketsangiz, bildirishnoma yuboriladi va ovoz balandligi o‘chiriladi.
Ayrim Android smartfonlarida ham ovoz balandligi chegarasini o‘rnatish mumkin. Sozlamalar > Ovozlar va tebranish > Ovoz balandligi > Qo‘shimcha parametrlar > Media ovoz balandligi chegarasi > “Yoqish” > “Maxsus ovoz balandligi chegarasi”ni ovoz balandligi diapazonining uchdan ikki qismidan ko‘p bo‘lmagan qilib belgilang.
Aynan qaysi telefon va operatsion tizim versiyasidan foydalanishiga qarab, bu ko‘rsatmalar hamma uchun bir xil ishlamasligi mumkin. Agar yuqoridagi ko‘rsatmalar sizga mos kelmasa, Google’da telefoningiz modeliga asoslanib “tovush chegarasini o‘rnatish bo‘yicha ko‘rsatmalar”ni qidirib ko‘rishingiz mumkin.
Naushniklar haqida gap ketganda eshitishingizni himoya qilishning eng yaxshi usuli bu uzoq va tez-tez baland ovozda tinglashni cheklashdir.
Manba: https://factchecknet.uz/2024/03/11/quloqchinlar-3-4-yilda-karlikka-olib-keladimi/