Yo‘q, bu hazil emas, Telegramda shunday mazmundagi xabarlar paydo bo‘ldi.
“Yomon xabar: O‘zbekistonda 3-4 million erkak xotinsiz qolishi mumkin. Sababi — qizlar tug‘ilishining kamaygani, shuningdek, chet elliklarga turmushga chiqqan ayollar sonining ko‘payishi. Hali ham uylanmagan do‘stingizga yuborib qo‘ying”, — deyiladi xabarda.
Haqiqatan ham shundaymi?
HUKM: MANIPULYATSIYA
May oyidagi ma’lumotlarga ko‘ra, 2024-yilning yanvar-aprel oylarida Oʻzbekistonda yangi tugʻilgan chaqaloqlar soni 274,5 ming nafarni tashkil qilgan. Statistika agentligi yangi tug‘ilgan chaqaloqlarning jinsi bo‘yicha quyidagi ma’lumotlarni taqdim etgan:
- o‘g‘il bolalar — 142,4 ming nafar;
- qizlar — 132,1 ming nafar.
Agentlikning iyun oyidagi hisobotida ham o‘g‘il bolalar ko‘proq tug‘ilgani ko‘rsatilgan: 167 ming nafar qizlarga nisbatan 180,4 ming o‘g‘il bolalar. 2024-yilning 5 oyida O‘zbekistonda o‘g‘il bolalar qizlarga nisbatan 13,4 ming nafarga ko‘p tug‘ilgan.
Ammo, agar katta yoshli aholi haqidagi ma’lumotlarga qarasak, vaziyat biroz boshqacha. Shunday qilib, 1991-yilda respublikaning doimiy aholisining 50,6 foizini ayollar tashkil etdi. Ammo 2022-yil 1-yanvar holatiga ko‘ra, bu ko‘rsatkich 49,7% ni tashkil etdi, aprel oyida katta yoshli ayollar ko‘rsatkichi avvalgidek erkaklarnikidan past.
Bundan tashqari, xorijliklarga turmushga chiqqan ayollar haqidagi ma’lumotlar “3-4 million erkak xotinsiz qolishi mumkin” degan dalil sifatida keltiriladi. Shu bilan birga, raqamlar ko‘rsatilmagan va auditoriya bu ma’lumot qanchalik haqiqat ekanligini tushunishi qiyin.
Ro‘yxatga olingan nikohlar soni 300 mingga yaqin. 2023-yilda bu ko‘rsatkich 283,8 ming, 2022-yilda esa 296,7 mingtani tashkil qilgan.
Taqqoslash uchun, 2022-yilning 9 oyida xorij fuqarolari ishtirokida 1031 ta nikoh qayd etilgan. Bundan tashqari, 37 ta holatda er-xotinning ikkalasi ham chet el fuqarosi, 561 ta holatda turmush o‘rtog‘i chet el fuqarosi va 433 ta holatda rafiqasi chet el fuqarosi bo‘lgan. Shunday qilib, nafaqat ayollar xorijliklarga turmushga chiqadilar, balki erkaklar ham boshqa davlat fuqarolari bilan oila quradilar. Bundan tashqari, ushbu toifadagi nikohlarning umumiy soniga nisbatan nisbati (nikohlarning yil bo‘yicha umumiy soni va 9 oy ichida statistika — chet elliklar bilan nikohni qayd etish ko‘rsatkichlari hisobga olinganda) unchalik ustun emas — 0,35 foiz.
Ushbu yangilikda quyidagilarni ko‘rish mumkin:
– 3-4 million raqamlaridan foydalanadilar, ammo bu ma’lumotlar qayerdan olganlari noma’lum.
– xorijliklarga turmushga chiqqan ayollar haqida gap ketadi, lekin barcha nikohlar bo‘yicha umumiy statistika taqdim etilmaydi.
– nikohdan oldin kamida 18 yoshga to‘lgan yangi tug‘ilgan chaqaloqlar va katta yoshli aholi uchun ko‘rsatkichlar aralashtirib yoborilgan.
– qizlarning tug‘ilishi sonining ko‘payishini xulosa bilan bog‘lashadi, lekin boshqa omillarni hisobga olmaydilar.
Masalan, kasalliklar va baxtsiz hodisalar bilan bog‘liq ikkala sababdan o‘lim darajasining ko‘rsatkichlari mavjud. Bu bashorat qilish mumkin bo‘lgan narsa, ammo aniq tasvir uchun bizga haqiqiy ma’lumotlar kerak, bu faqat kelajakda bo‘ladi.
Bundan tashqari, demografiyaga iqtisodiy sharoitlar va har bir shaxsning shaxsiy sharoitlari ta’sir qiladi. Ha, statistik ma’lumotlar to‘plangan ma’lumotlarga asoslangan real ko‘rsatkichlar haqidagi ma’lumotlarni aks ettiradi, ammo ular yangiliklar postida keltirilgan xulosalar uchun yetarli emas. Ammo xayp va e’tiborni jalb qilish uchun ayni muddao.
Faktchekerlar hamjamiyatiga qo‘shiling.
Manba: https://factchecknet.uz/2024/07/10/ozbekistonda-tort-million-erkak-xotinsiz-qoladimi/