“Chegara bilmas muxbirlar” huquqni himoya qilish xalqaro tashkiloti matbuot erkinligi bo‘yicha yillik reytingini e’lon qildi. Dunyodagi vaziyat so‘nggi 10 yildagi eng yomoni deb ta’riflandi.
O‘zbekiston ehtimoliy 180 ta o‘rindan 148-sini egalladi. O‘tgan yilga nisbatan mamlakat 11 pog‘ona pastga tushib ketdi. Mutaxassislar siyosiy, iqtisodiy va boshqa ko‘rsatkichlarda pasayishni qayd etishgan.
Markaziy Osiyoning boshqa davlatlarining pozitsiyalari:
Qirg‘iziston – 120-o‘rin;
Qozog‘iston – 142-o‘rin;
Tojikiston – 155-o‘rin;
Turkmaniston – 175-o‘rin.
Indeks har bir mamlakat yoki hududga beriladigan 0 dan 100 gacha bo‘lgan ballarga asoslanadi, bunda 100 ball eng yaxshi (matbuot erkinligining mumkin bo‘lgan eng yuqori darajasi) va 0 ball – eng yomonidir.
Ranglar va tasniflar quyidagicha belgilanadi:
85 – 100 ball – yaxshi (yashil);
70 – 85 ball – qoniqarli (sariq);
55 – 70 ball – muammoli (och olov rang);
40 – 55 ball – murakkab (to‘q olov rang);
0 – 40 ball – juda jiddiy (to‘q qizil).
Matbuot erkinligi sohasida eng yaxshi vaziyat Norvegiya, Daniya va Shvetsiyada. Eritreya indeksni yopadi.
Tashkilot ta’kidlaganidek, dunyo bo‘ylab OAV erkinligi bilan bog‘liq vaziyat keskin yomonlashishda davom etmoqda. Jurnalistlarga hujumlar soni ortib bormoqda, shuningdek, mass-media xodimlarining mehnat sharoitlari “halokatli” deb ta’riflangan mamlakatlar soni ham ko‘paymoqda.
Maʼlumotlarga koʻra, dunyoning 36 ta davlati mustaqil jurnalistika amalda imkonsiz boʻlgan mamlakatlar toifasiga kirdi. Bu oxirgi 10 yildagi rekorddir.
Bu pasayish axborot olishni cheklovchi raqamli immunitetning oshishi, tanqidiy fikrlashni zaiflashtiradigan axborot vakuumi va mustaqil axborot manbalariga ishonchni susaytiruvchi dezinformatsiyaning tarqalishi bilan bog‘liq. Bu axborot va soʻz erkinligining asosiy tamoyillarini himoya qilish boʻyicha chora koʻrishni talab qiluvchi dunyo boʻylab matbuot erkinligi va demokratiya holati haqida ogohlantiruvchi signaldir.